Annotatie bij JOR 2023/6; Geen rechtstreekse opeising obligatielening, maar indirecte aanspraak door volmacht
Jan Willem van der Velden[1]
NOOT 1. Effecten worden in de regel gehouden via een effectenrekening. In internationale situaties, buiten de reikwijdte van de Wet giraal effectenverkeer, kunnen de verhoudingen complex zijn. In het kader van obligaties is van belang om de goederenrechtelijke en verbintenisrechtelijke verhoudingen te onderscheiden. Het goederenrecht en het internationaal privaatrecht (art. 10:141 BW) zijn bepalend voor wie rechthebbende is van de obligaties. Bepaalde rechten en bevoegdheden uit de obligaties kunnen echter ook toekomen aan derden, op grond van de obligatievoorwaarden (het verbintenissenrecht). Zo kan A rechthebbende zijn van de obligaties, terwijl B nakoming kan vorderen of betaling kan vorderen aan B of C. 2. Dit geval betreft obligaties van Tennor Finance BV (“Tennor”). Juno Holdings Ltd (“Juno”) houdt obligaties van Tennor via haar effectenrekening bij Fearnley Securities AS (“Fearnley”). Fearnley houdt een rekening aan bij Clearstream Banking SA uit Luxemburg (“Clearstream”). Clearstream vermeldt Fearnley als account name bij deze obligaties. Op haar beurt houdt Clearstream de Global Bond, die Tennor aan haar als custodian heeft uitgegeven. De Global Bond en de obligaties worden beheerst door Nederlands recht. opmaat.sdu.nl Sdu 2139 «JOR» 163 Jurisprudentie Onderneming & Recht 09-06-2023, afl. 6 Financiering, zekerheden en insolventie 3. Tennor schiet tekort in de nakoming van de renteverplichtingen. Juno spreekt Tennor in rechte aan tot nakoming. Tennor wordt bij verstek veroordeeld. Kort na het verstekvonnis sluit Juno een schikking met de UBO van Tennor “en zijn vennootschappen”. Daarin zijn diverse betalingsverplichtingen opgenomen van die UBO en zijn vennootschappen aan Juno. Ik neem aan dat Tennor zelf ook partij is bij die schikkingen. In de schikking staat onder meer: “Juno is the holder of ... the Tennor Bonds.” (r.o. 2.15) De schikking wordt niet nagekomen. 4. Tennor komt in verzet, wat leidt tot de onderhavige uitspraak. Tennor betoogt onder meer dat Juno geen Bondholder is, zodat Juno geen nakoming kan vorderen. Juno zou slechts economisch belanghebbende zijn bij de obligaties. Niet Juno, maar Fearnley had Tennor aansprakelijk moeten stellen en in rechte moeten betrekken. Juno betoogt dat zij wel degelijk Bondholder is en dat Fearnley slechts Accountholder is als bedoeld in de voorwaarden. Volgens Juno dient Tennor aan haar als Bondholder te betalen. Subsidiair vordert Juno dat Tennor betaalt aan Fearnley ten behoeve van Juno. 5. Nu partijen niet hebben onderhandeld over de voorwaarden, acht de rechtbank in beginsel de bewoordingen van de bonddocumentatie van doorslaggevende betekenis, gelezen in het licht van de gehele tekst van de overeenkomsten. De rechtbank noemt daarbij de CAO-norm. De rechtbank overweegt dat Fearnley als Accountholder en Bondholder gezien moet worden. Nu Juno echter een volmacht heeft van Fearnley, kon zij de obligaties toch opeisen. Tennor moet dus betalen aan Fearnley, zoals Juno subsidiair heeft gevorderd. 6. Ik meen dat het voor de hand had gelegen als de rechtbank de verfijning uit HR 20 februari 2004, «JOR» 2004/157, m.nt. Kortmann (DSM/ Fox) had toegepast: uitleg naar objectieve maatstaven, met meewegen van alle omstandigheden van het geval. Daarbij kan ook de door partijen zelf gegeven interpretatie een rol spelen. Vgl. bijvoorbeeld Kortmanns noot onder DSM/Fox, die verwijst naar art. 5:101 Principles of European Contract Law. De rechtbank gaat voorbij aan de schikking. Daarin vermeldden partijen zelf: “Juno is holder of de Tennor Bonds”. Ook verplichtte (de UBO van) Tennor zich daarin tot betaling aan Juno op grond van de Tennor Bonds. Kennelijk ging ook Tennor (althans haar UBO) ervan uit dat Juno Bondholder is en zelf recht heeft op betaling. prof. mr. J.W.P.M. van der Velden hoogleraar financieel recht UvA en advocaat bij Keijser Van der Velden NV
